یکی از رویکرد های حفاظت از حیوانات آگاهی بخشیدن به جامعه در خصوص اهمیت آنها در زندگی ما انسان ها می باشد، که می تواند منجر به حمایت عمومی از فعالیت های حفاظتی در جهان و به ویژه در ایران شود.
اهمیت حیات وحش از نظر گردشگری (گردشگری سبز)
نمی توان این مسئله را انکار کرد که حیات وحش یکی از جاذبه های طبیعی و گردشگری هر منطقه جغرافیایی است. حیات وحش علاوه بر زیبایی و جذابیتی که برای هر منطقه ای ایجاد می کند به همین نسبت می تواند گردشگرانی را برای تفریح جذب کند. حیات وحش بهترین گزینه برای سپری کردن اوقات فراغت است. تحقیقات نشان داده افرادی که در مناطقی با جاذبه ها و حیات وحش طبیعی زندگی می کنند به لحاظ روانی و جسمی سالم تر از افرادی هستند که در مناطقی که از حیات وحش کمتری برخوردار است زندگی می کنند.
یکی از راه‌های حفظ حیات وحش کشور توسعه و تشویق و کمک به اجرای تورهای حیات وحش در کشور است تا از این طریق، علاوه بر هدایت اوقات فراغت شهروندان به‌صورت مطلوب، آنها را نسبت به مسائل حیات‌وحش درگیر و حساس و آگاه کنیم تا براساس وظیفه، حفظ و نگهداری و کمک به بهبود اوضاع حیات‌وحش بر عهده همه باشد. در این راستا کلیه رسانه‌های دیداری و شنیداری، در کنار سازمان‌های مردم نهاد می‌توانند نقش بی‌همتایی را ایفا کنند. از آنجایی که گردشگری حیات وحش در شاخه بوم‌گردی (اکوتوریسم) جای گرفته و از اصول مرتبط با پایداری و مسئولیت‌پذیری نسبت به جامعه محلی و محیط‌طبیعی تبعیت می‌کند، اجرای آن می‌تواند به حفظ حیات وحش حتی از طرف بازدیدکننده‌ها نیز کمک کند.
از طرف دیگر دولت نیز باید شرایطی ایجاد کند که در برنامه‌های مرتبط با حیات وحش جامعه محلی نقش مهم و اصلی را ایفا کند. همان‌طور که یکی از اصول مهم دستیابی به اهداف هر نوع برنامه‌ریزی، مشارکت ساکنان محلی در پیشبرد برنامه‌های آن است. هنگامی که جامعه محلی از حیات وحش نفع ببرند و بدانند که این سود می‌تواند همیشگی باشد و دولت نیز در اجرای برنامه‌ها نقش اصلی را به بازیگران محلی دهد قطعا حیات وحش وضع بهتری پیدا می‌کند.
گردشگری حیات وحش چیست؟
گردشگری تماشای حیات وحش عنصر اصلی گردشگری مبتنی بر طبیعت است. برخی کشورها به‌طور خاص با منابع طبیعی مرتبط با تماشای حیات وحش شناخته می‌شوند مانند کشورهای نپال، کنیا، سریلانکا، آفریقای جنوبی، ماداگاسکار، هند و آمریکا. فعالیت‌های تماشای حیات وحش بخش مهم و در حال رشدی در صنعت گردشگری محسوب می‌شود و مزایای اقتصادی مستقیم و غیرمستقیمی برای بسیاری از کشورها و جوامع به‌ویژه درمیان کشورهای درحال توسعه ایجاد می‌کند.
تماشای حیات وحش طیف وسیع‌تری از افراد را نسبت به شکل‌های تخصصی‌تر اکوتوریسم جذب می‌کند. گردشگری تماشای حیات وحش نوعی گردشگری است برای تماشا یا رویارویی با حیات‌وحش و می‌تواند در طیفی از محیط‌ها رخ دهد و شامل تنوعی از تعاملات می‌شود. تماشای حیات وحش به‌طور معمول به تماشای حیوانات بر‌می‌گردد و تماشای حیات وحش را از سایر شکل‌های فعالیت مبتنی بر حیات‌وحش مانند ماهیگیری و شکار متمایز می‌کند.
گردشگری حیات وحش به‌عنوان شیوه‌ای برای تامین منافع اقتصادی پایدار اعلام شده است و از جوامع محلی و حفاظت حیات وحش حمایت می‌کند. انواع تجارب گردشگری حیات وحش به شرح زیر است: غواصی در جزیره مرجانی، سافاری یا سفر حیات وحش ،پرنده نگری چه مستقل و چه با راهنمایان تجاری، دیدن و تشخیص حیوانات در حال پیاده‌روی در پارک‌های ملی، بازدید از پناهگاه حیات وحش و اقامت در تفرجگاه طبیعی در همسایگی با حیات وحش. همه این فعالیت‌های گردشگری، حیوانات وحشی را به‌عنوان بخش مهم و اصلی تجربه در نظر می‌گیرند.
گردشگری تماشای حیات وحش شامل فعالیت‌هایی نظیر فعالیت‌های غیر‌مصرفی مانند تماشا، عکاسی و غذا دادن می‌شود و با کشتن یا اسارت حیوانات مخصوصا شکار و ماهیگیری که گردشگری شکار در حیات وحش شناخته می‌شود، متفاوت است. تفریح تماشای حیات وحش فرصت‌هایی برای آموزش افراد راجع به تنوع زیستی و ایجاد درآمد برای حفاظت ارائه می‌کند. مردم با دیدن گونه هایی مثل کل و بز ،گونه های مختلف گوسفند وحشی و… هیجان زده می‌شوند. تماشای این‌گونه‌ها و سایر گونه‌ها در حیات وحش جالب و به‌یادماندنی است همچنین انگیزه قوی شخصی برای حفاظت به همراه دارد. این شکل از گردشگری از طریق آگاهی از حیوانات مشاهده شده و زیستگاه‌شان و از طریق ایجاد شغل برای جوامع محلی کمک‌های قابل توجهی به حفاظت از حیات وحش و محیط‌زیست می‌کند. گردشگری حیات وحش شامل مجموعه بسیار متنوعی از تجارب است و طبقه‌بندی شکل‌ها و مشخصه‌های متفاوت این تجارب می‌تواند مفید باشد.
اگر تنها یک هزارم اهمیت حیات وحش در جنبه های مختلف زندگی بشر باشد. بنابراین جا دارد نگاهی عمیق تر و مسئولانه تر به حیات وحش و محیط زیست اطرافمان داشته باشیم.
مهدیه کرمی بوی آباد
(کارشناس منابع طبیعی- محیط زیست )
