به گزارش پایگاه خبری افق بافق به نقل از خبرگزاری بهار، همان طور که می‌دانید یکی از فلزاتی که نقش بسیار مهمی در صنایع مختلف دارد، آهن است. هر کشوری که بتواند استخراج آهن را انجام دهد، گام بزرگی برای پیشرفت و موفقیت در صنایع گوناگون برداشته است؛ اما برای تولید آهن مورد نیاز و قابل استفاده باید مراحل مختلفی طی شود. استخراج این فلز از معدن تا رسیدن به مرحله استفاده چالش‌ها و فرآیند‌های زیادی را در پیش دارد.
آشنایی با سنگ آهن
پیش از اینکه به سراغ مراحل استخراج سنگ آهن برویم، بهتر است با سنگ‌های آهن آشنا شوید. فلز آهن را از سنگی به دست می‌آورند که به وجود آمدن آن سالیان بسیاری زمان لازم دارد. این سنگ‌ها به میزان زیادی در معادن به چشم می‌خورند و جزو سنگ‌های معدنی به شمار می‌رود که به وفور یافت می‌شوند. هر چه قدر ارزش این سنگ بالاتر باشد، قیمت محصولات تولیدی از آن هم بیشتر خواهد بود. معمولاً سنگ‌هایی که در پوسته زمین وجود دارند، دارای درصدی از آهن هستند.
حدوداً سیصد کانی در سطح زمین وجود دارد که آهن یکی از ترکیبات آن‌هاست؛ اما میزان آهن در این کانی‌ها یکسان نیست. از بین این سنگ‌ها تعداد کمی از آن‌ها ترکیبات خالص اکسید‌های آهن را دارند و می‌توان آهن موجود در آن‌ها را جدا کرد. از جمله مهم‌ترین کانی‌هایی که اکسید آهن دارند، می‌توان هماتیت و مگنتیت را نام برد. ارزش و اهمیت این کانی‌ها بیشتر از دیگر انواع کانی است؛ اما شاید بپرسید که حالا چگونه معدن آهن پیدا کنیم؟ بهتر است بدانید که روش‌های زیادی برای این کار وجود دارد که در ادامه مطلب به آن‌ها اشاره می‌کنیم.
نحوه استخراج آهن از معدن
همان طور که اشاره کردیم بخشی از پوسته زمین دارای سنگ‌هایی با ترکیبات آهن است. این سنگ‌ها را نمی‌توان به همان صورت در صنایع مختلف به کار برد و باید فرآیند‌هایی روی آن‌ها انجام گیرد؛ اما به طور کلی برای استخراج سنگ آهن از معدن دو روش استفاده می‌کنند. روش رو باز و روش زیر زمینی دو روش برای حفر معدن به حساب می‌آیند.
استخراج کردن آهن از معدن به روش رو باز زمانی اتفاق می‌افتد که سنگ‌های معدنی دارای ترکیبات آهن در عمق کم‌تری قرار داشته باشند و دسترسی به آن‌ها از سطوح بالاتر زمین امکان‌پذیر باشد؛ اما روش استخراج زیر زمینی آهن را هنگامی استفاده می‌کنند که سنگ‌های آهن در لایه‌های پایین‌تر وجود داشته باشند. از آنجا که برای رسیدن به این سنگ‌ها و استخراج آن‌ها باید به عمق زیادی نفوذ کرد، استخراج آهن را با حفر چاه انجام می‌دهند. معمولاً روش استخراج رو باز یا همان سطحی بیشتر از روش زیر زمینی مورد استفاده معادن قرار می‌گیرد؛ زیرا هزینه استخراج آهن از معدن با این روش کم‌تر است.
مراحل استخراج کردن سنگ‌های آهن
برای استخراج کردن آهن از معدن باید مراحل مختلفی را پشت سر گذاشت. به دست آوردن سنگ‌های آهن از عمق زمین کار راحتی نخواهد بود و علاوه بر هزینه استخراج آهن از معدن زحمات زیادی دارد. در زیر مراحل استخراج سنگ آهن را بررسی می‌کنیم.
شناسایی معادن
کشف معادنی که امکان وجود سنگ‌های دارای ترکیبات آهن در آن‌ها بالاست، اولین کاری خواهد بود که باید انجام گیرد؛ اما شاید این سؤال در ذهن شما به وجود آید که چگونه معدن آهن پیدا کنیم؟ در واقع یکی از مهم‌ترین اقدامات برای استخراج کردن آهن این است که بتوانید معادن آن را بیابید. راه‌های بسیاری وجود دارد که با استفاده از آن‌ها می‌توانید معادن آهن را شناسایی کنید.
برداشت ژئوشیمیایی، ژئوفیزیکی، عکس‌برداری به صورت هوایی، حفر گمانه (سنداژ) و برداشت زمین‌شناسی برخی از این راه‌ها هستند که به کمک آن‌ها می‌توان معادن آهن را شناسایی کرد.
نمونه‌برداری سنگ‌ها از معدن
پس از اینکه توانستید با روش‌هایی که بیان کردیم معدن را کشف کنید، باید از سنگ‌های موجود در آن جا نمونه‌برداری شود. نمونه‌برداری هم به شکل جزئی صورت می‌گیرد و هم به صورت کلی این کار را انجام می‌دهند. بعد از اینکه نمونه‌ها را از معدن خارج کردند، آن را به آزمایشگاه می‌فرستند تا به طور کامل مورد تجزیه و تحلیل قرار گیرند.
ثبت معدن کشف شده
یکی دیگر از مراحل استخراج آهن که باید انجام شود، ثبت معدن به صورت قانونی است. در این مرحله معدن آهن باید پس از بازرسی و بررسی کامل توسط وزارت تأیید شود. چنانچه مدارک لازم تکمیل باشند، معدن آهن ثبت خواهد شد.
حفاری در معدن
در این مرحله از استخراج سنگ آهن از معدن باید حفاری را آغاز کنید؛ اما پیش از آن باید دقت کنید که چه روشی می‌تواند برای حفاری مناسب‌تر باشد. برای اینکه بدانید کدام روش را انتخاب کنید، باید یکسری مسائل مهم را مد نظر قرار دهید و با توجه به شرایط معدن روش حفاری به صورت استخراج زیر زمینی یا رو باز را مشخص کنید.
انفجار در معدن
با توجه به اینکه سنگ‌های آهن موجود در زمین دارای اندازه بزرگی هستند، باید آن‌ها را به قطعات کوچک‌تر تبدیل کرد؛ به همین خاطر بعد از حفاری در معدن انفجاری را انجام می‌دهند تا این سنگ‌ها ریزتر شوند.
مرحله بارگیری
پس از انجام انفجار سنگ‌ها به اندازه کوچک‌تری تبدیل شده‌اند و می‌توان آن‌ها را با کامیون جابه‌جا کرد. در این مرحله سنگ‌های آهن را بار می‌زنند و به کارخانه می‌فرستند تا در آن جا عملیات فرآوری انجام شود.
میزان استخراج آهن در ایران
ایران یکی از کشور‌هایی است که معادن آهن زیادی در آن وجود دارد و از نظر ذخایر سنگ‌های آهن در رتبه نهم جهانی قرار گرفته است. معادن چغارت بافق یزد، چادرملو، گل گهر و … از جمله بهترین و بزرگ‌ترین معادن در ایران هستند. در این بین معدن گل گهر واقع در سیرجان که به احتمال زیاد ذخایر آن حدود یک میلیارد تن است، به عنوان بزرگ‌ترین معدن سنگ فلز آهن در خاورمیانه شناخته می‌شود.
