محرم(قسمت هفتم)

برداشت عَلَم

18- تنور خولی: در تاریخ آمده است پس از جنگ کربلا سرهای هیجده تن از شهداء را از تن جدا کرده به شام بردند هر کدام از سران سپاه اموی یکی از سرها را برداشتند تا در قبال آن انعامی از یزید بگیرند، سر امام حسین به خولی رسید. او در مسیر حرکت به طرف شام، شبی را در منزل استراحت کرد و سر مبارک امام را در تنور خانه گذاشت نیمه شب همسر خولی، نوری از تنور مشاهده کرد و ماجرا را از شوهر خود جویا شد…

19- تخت فرنگی: وقتی سر امام در مقابل یزید گذاشته شد، سر بریده آیاتی از سوره کهف را تلاوت نمود یزید با چوب خیزران به لب و دهان امام زد. شخصی فرنگی(اروپایی) که در مجلس یزید حضور داشت پس از اطلاع از اصل و نسب امام، در قبال پرداخت مبلغی سر را از یزید گرفت و به امام زین العابدین(ع) عودت داد.

20- گهواره علی اصغر: حضرت علی اصغر با تیر سه شعبه حرمله به شهادت رسید، شیعیان امام روز عاشورا نوزادان خود را در اولین سال تولد، لباس سبز می پوشانند و برای تبرک و تیمن لحظاتی در گهواره خالی حضرت علی اصغر می خوابانند. چند سالی است به ابتکار یکی از هموطنان مقیم تهران همایش بزرگ شیرخوارگان حسینی در بیشتر شهرهای کشور من جمله بافق برگزار می شود و به نوزادانی که در همایش شرکت داده می شوند طی مراسمی لباس سبز می پوشانند.

21- تخت درویش: نقل است درویشی با لباس سفید، موهای بلند، رشمه بر کمر، تبرزین بر دوش به قصد زیارت مولا علی(ع) عازم نجف اشرف بود که از جنگ نابرابر کربلا با خبر شد و راه خود را به طرف صحرای کربلا کج کرد و به خدمت حضرت سیدالشهداء رسید پس از کسب اجازه برای یاری امام به میدان جنگ رفت و با تبر زینی که در دست داشت جنگید تا به شهادت رسید این واقعه فلسفه آوردن تخت درویش در مجموعه ابزار و وسایل عزاداری روز عاشورا است.

22- اتش زدن خیمه ها: تعدادی خیمه به رنگ سفید و در میان آنها خیمه ای به رنگ سبز در میدان امامزاده عبدالله بر پا می شوند و در پایان عزاداری و حرکت آخرین هیئت زنجیرزن، به طول نمادین افرادی در نقش امام حسین(ع) و شمربن ذی الجوشن به نبرد می پردازند و سرانجام امام حسین(ع) به شهادت می رسد گروهی که لباس های قرمز به تن گرزهای آتشین در دست دارند خیمه ها را به آتش می کشند و عزاداری حاضرین به اوج می رسد.

23- برداشتن محافه: محافه(محفه)، تابوت بزرگ است، پایان عزاداری ظهر عاشورا، دور گرداندن تابوت مشکی پوش شده و نوحه سرایی و سینه زنی مردم با شور و هیجان زیاد مرسوم است.

24- نماز ظهر عاشورا: ظهر عاشورا در بحبوحه جنگ و زیر باران تیر دشمن، امام حسین نماز جماعت را با لشکریان خود اقامه کردند و حبیب بن مظاهر از امام حفاظت می نمود تا نماز به پایان رسید از آنجا که هدف همه مراسم عزاداری شیعیان آن حضرت، زنده نگه داشتن فلسفه قیام کربلا، انگیزه، آرمان و اهداف آن است، یکی از مهم ترین مراسم، اقامه نماز جماعت ظهر عاشورا است که با حضور اقشار مختلف مردم و هیئات مذهبی در ضلع شرقی میدان امامزاده عبدالله با شکوه خاصی انجام می گیرد.

بگو تا بیاد حسین تباری
تا با همدیگه بکنیم زورگاری

ابزار و وسایلی که توسط هیئات مذهبی ساخته شده و روز عاشورا به خیابان آورده می شوند در روزگار قدیم و قبل از ورود انواع ماشین، یا روی دست حمل می شدند و یا روی گاری گذاشته و با اسب و الاغ کشیده و به حرکت در می آمدند. مبدا و حرکت هیئت ها کوچه گلزاری بود، از کوچه شمالی هیئت های محله سفلی و از کوچه گلزاری جنوبی هیئت های محله سرده وارد خیابان حشی بافقی می گردیدند، هر دو کوچه سر بالایی بودند و اختلاف سطح قابل توجهی با خیابان اصلی( خیابان وحشی بافقی) داشتند از این رو تعدادی از عزاداران باید تلاش می کردند تا وسایل آنها وارد خیابان شوند کوچه های یاد شده( گلزاری جنوبی و شمالی) انتهای شهر بافق واقع شده بودند و از آنجا به بعد تا روستای مبارکه آبادی وجود نداشت از دهه هزار و سیصد و چهل به بعد وسائل نقلیه مووتوری برای حمل ابزار و وسائل مرتبط با عاشورا و هیئت های مذهبی به کار گرفته شده اند.

شام غریبان
شب یازدهم عاشورا مراسم شام غریبان خاندان اباعبدا… الحسین برگزار میشود. هیئت های مذهبی در حالیکه مقداری خار مغیلان روی درهای تخته ای گذاشته و کودکانی را روی آنها خوابانیده اند و شمع در دست دارند وارد حسینیه میشوند، روشنایی حسینیه ها هم به اندازه شبهای قبل نیست، عزاداران دو گروه میشوند و نوحه سرایی می کنند.

بخشهایی از نوحه های آنها چنین است

شام غریبان حسین امشب است، امشب است
اول رنج و محن زینب است، زینب است
طفل یتیمی زحسین گم شده، گم شده
زینب از این غصه، دلش خون شده، خون شده
امشب که خولی لعین روی خاکستر
بنهاده راس شاه دین امشب است امشب
امشب که انگشت حسین می برداز کین
آن ساربان بی حیا امشب است امشب