رییس گروه بیماری های واگیر معاونت بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی یزد ضمن اشاره به کاهش موارد شناسایی شده سالک طی سال گذشته در استان به دنبال اقدامات کنترل کننده این بیماری، گفت: بیشترین میزان بروز بیماری سالک در استان از شهرستانهای بافق، تفت و ابرکوه گزارش شده است.
به گزارش پایگاه خبری افق بافق به نقل از ایسنا؛ «مژگان مینوسپهر» در خصوص بیماری سالک گفت: سالک یک بیماری انگلی تک یاخته‌ای میکروسکوپی در ایران است که به وسیله پشه خاکی به انسان منتقل شده و ایجاد زخم پوستی می‌کند.
وی افزود: پشه خاکی عمدتاً در هنگام غروب و در طول شب افراد را مورد گزش قرار می‌دهد و ممکن است ماندگاری زخم ناشی از گزش تا بیش از یک سال طول بکشد ولی محل آن بعد از بهبودی تا پایان عمر باقی می‌ماند و موجب اذیت و آزار فرد می‌شود.
مینوسپهر اظهار کرد: در اکثر موارد سالک با یک جوش کوچک شروع و بزرگ شده و ایجاد زخم‌های بدشکل می‌کند اما شکل دیگر این بیماری به صورت ضایعات غیر زخمی نیز دیده می‌شود. البته باید توجه داشت که نمود هر ضایعه‌ای بیش از ۱۰ روز طول بکشد، مشکوک به سالک است.
رییس گروه بیماری‌های واگیر استان با بیان این که بیماری سالک در ایران به دو دسته شهری و روستایی تقسیم می‌شود، گفت: سالک نوع شهری در شهرهای کوچک و بزرگ و به خصوص در مناطقی از شهرها که زباله و نخاله‌ها تجمع دارند، بروز می‌کند.
وی با اشاره به این که به دلیل نبودن ترشحات در سالک شهری به آن نوع خشک نیز می‌گویند، گفت: این بیماری از فرد مبتلا به وسیله پشه خاکی به فرد سالم منتقل می‌شود و گاهی نیز سگ مبتلا به این بیماری نیز به عنوان مخزن سالک شهری شناخته می‌شود.
مینوسپهر تصریح کرد: در سالک شهری پس از دو تا هشت ماه از گزش پشه خاکی آلوده، برجستگی کوچک سرخ رنگی در محل گزش ظاهر می شود و پس از گذشت دو تا سه ماه ضایعه برجسته و نسبتاً سفت شده و کم کم در روی آن فرورفتگی ایجاد می‌شود و رفته رفته ضایعه به صورت زخمی بازنمود می‌کند که حاشیه‌ی برجسته و مشخصی دارد.
وی با بیان این که کانون‌های اصلی سالک شهری استان‌های مشهد، کرمان، بم هستند، گفت: این بیماری در مناطقی همچون نیشابور، شیراز و یزد نیز وجود دارد و ممکن است در هر منطقه شهری دیگر هم اتفاق بیافتد.
مینوسپهر در مورد سالک نوع روستایی با اشاره به این که حدود ۸۰ درصد از موارد سالک گزارش شده در کشورمان از این نوع است، گفت: به دلیل وجود ترشح در سالک نوع روستایی به آن نوع مرطوب گفته می‌شود که در سالک نوع روستایی، انگل بیماری توسط پشه خاکی از موش‌های صحرایی به انسان منتقل می‌شود.
وی افزود: در سالک نوع روستایی معمولا حدود دو ماه پس از گزش پشه خاکی، ضایعه به صورت جوش ظاهر شده، سپس زخمی و به سرعت بزرگ می‌شود. همچنین لبه‌های زخم معمولا برجسته و زخم دارای ترشح است.
رییس گروه بیماری‌های واگیر استان تصریح کرد: سالک نوع روستایی در همه استان‌های کشور بجز استان‌های شمالی و شمال غربی وجود دارد و اقامت یا سابقه مسافرت به خصوص به مناطق روستایی استان‌های آلوده در تشخیص بیماری کمک می‌کند.
مینوسپهر گفت: سالک نوع روستایی نیز در استان‌های اصفهان، فارس، خوزستان، کرمان، گلستان، خراسان رضوی، خراسان شمالی، خراسان جنوبی، بوشهر، هرمزگان، سمنان، سیستان و بلوچستان، یزد و ایلام وجود دارد.
وی در خصوص عواملی که موجب ابتلا افراد به سالک می‌شود، تصریح کرد: عواملی همچون بی‌توجهی به مراقبت شخصی در مورد پیشگیری از ابتلا و انجام اقداماتی مانند خروج از منزل در هنگام غروب و شب، استفاده از لباس‌های آستین کوتاه، پوشیدن شلوار کوتاه و استفاده نکردن از دور کننده‌های حشرات، امکان ابتلا به این بیماری را افزایش می‌دهد.
وی افزود: تجمع زباله‌ها و نخاله‌های ساختمانی و نبود سیستم فاضلاب مناسب، استفاده نکردن یا استفاده نامناسب از پشه‌بند بهداشتی، توری و پرده بهداشتی برای در و پنجره‌ها، نگهداری از حیوان و پرندگان در نزدیکی منازل، ساخت اماکن مسکونی در نزدیک لانه‌های جوندگان، مسافرت به مناطق آلوده، مراجعه نکردن بیماران مبتلا به سالک برای تشخیص و درمان به‌موقع به مراکز بهداشتی درمانی، زندگی در ساختمان‌های مخروبه یا زندگی در نزدیک آنها، گسترش کشاورزی بدون هماهنگی با مراکز بهداشتی، جمع‌آوری و نگهداری غیر بهداشتی کودهای مرغی و دامی در نزدیک اماکن مسکونی نیز از عوامل تاثیرگذار در ابتلا به این بیماری است.
رییس گروه بیماری‌های واگیر استان در خصوص راهکارهای پیشگیری از ابتلا به بیماری سالک نیز گفت: عواملی مانند نریختن زباله و نخاله‌های ساختمانی در اطراف منازل، استفاده از پشه بند، توری و پرده‌های بهداشتی که دارای سوراخ‌های ریز و آغشته به حشره کش هستند در ساعات پایانی روز و در طول شب، پوشیدن لباس‌های کاملاً پوشیده با آستین‌های بلند و شلوار بلند به خصوص هنگام غروب و در طول شب، استفاده از داروهای دورکننده حشرات بخصوص در هنگام غروب و در طول شب، نرفتن به مناطق آلوده در هنگام غروب و در طی شب، نگهداری نکردن از دام ها در نزدیکی محل سکونت، مراجعه به مراکز خدمات جامع سلامت و خانه‌های بهداشت در صورت بروز هر ضایعه مشکوک که بیش از ۱۰ روز طول کشیده باشد به ویژه اگر در محل زندگی بیماری وجود داشته باشد یا سابقه مسافرت داشته باشد، از جمله راهکارهای پیشگیری از این بیماریست.
مینوسپهر با تاکید بر این نکته مهم که هر ضایعه‌ای در پوست بیش از ۱۰ روز طول کشیده باشد، مشکوک به سالک است و فرد مبتلا بایستی برای تشخیص و درمان به مراکز بهداشتی درمانی مراجعه کند، گفت: مراجعه نکردن به موقع موجب گسترده و بزرگ‌تر شدن ضایعه شده و باعث می‌شود پاسخ به درمان مشکل‌تر و طولانی‌تر شود.
وی خاطرنشان کرد: تشخیص این بیماری بر اساس نمونه‌برداری از ضایعه انجام شده و تمام اقدامات بهداشتی و درمانی در مراکز بهداشتی استان به صورت رایگان انجام می‌شود.
رییس گروه بیماری‌های واگیردار استان با بیان این که در سال گذشته شهرستانهای بافق، تفت و ابرکوه بیشترین بروز بیماری سالک را در استان داشتند، گفت: شهرستانهای ابرکوه، اردکان، بافق، تفت، خاتم و مروست کانون انتقال بیماری سالک نوع روستایی و شهرستان یزد کانون انتقال بیماری نوع شهری است.
وی با بیان این که طی سال ۱۴۰۱ تعداد ۴۶۹ مورد بیماری سالک در استان یزد شناسایی شده است، گفت: البته این رقم در مقایسه با سال ۱۴۰۰ به تعداد ۵۵۵ مورد کاهش داشته است.
مینوسپهر در پایان از تشکیل کمیته‌های درون بخشی و برون‌بخشی در راستای جلب همکاری سایر ادرات و سازمانها، سم‌پاشی کانون‌های آلوده، مه‌پاشی آب انبارها، آسیاب‌ها و دهانه‌ی قنوات با همکاری میراث فرهنگی، جونده‌کشی در مناطق روستایی درگیر سالک طی دو نوبت در شهرستانهای ابرکوه، اردکان، بافق، تفت، خاتم و مروست، کنترل جوندگان از طریق تهیه و توزیع طعمه مسموم با همکاری کشاورزان، بیماریابی فعال از مراکز درمانی، پایش حشره‌شناسی به صورت هر ۱۵ روز یک بار در شهرستانهای کانون بیماری، تهیه و توزیع اسپری دافع حشرات جهت افراد در معرض خطر به منظور پیشگیری از گزش ناقل بیماری و توزیع پشه بند آغشته به سم جهت بیماران و خانواده آنها و شناسایی، تشخیص و درمان رایگان کلیه موارد جدید بیماری در سطح استان از جمله اقدامات انجام شده طی سال گذشته در راستای کنترل بیماری سالک در استان یزد بوده است.
