امام زمانت را بشناس: اوصاف و ویژگی های ظاهری و سیرۀ عملی حضرت مهدی(عج)

رفتار با مردم:
از امام رضا(علیه السلام) نقل شده است که « یَکُونُ أولی بِالنّاسِ مِن انفُسِهِم، وَ اشفق علیهم من ابائهم و امها تم، و یکون اشد الناس تواضعا لله عزوجل، ویکون اخذ الناس بما یامر به، و اکف الناس عما ینهی عنه» « او برای مردم از خودشان اولی تر، از پدر و مادرشان مهربانتر، و در برابر خدا از همه متواضع تر است.آنچه به مردم فرمان می دهد خود بیش از دیگران به آن عمل می کند و آنچه مرد را از آن نهی می کند خود بیش از همگان از آن پرهیز می کند. (طب‍رس‍ی، 1403ه.ق، ج 2، ص: 437 ).

دانش:
« دلالته فی خصلتین: فی العلم و استجابه الدعوه و کل ما اخبر به من الحوادث التی تحدث قبل کونها، فذلک بعهد معهود الیه من رسول الله (ص) توارثه عن آبائه عنه علیه السلام» « ( دو نشانه بارز دارد که با آنها شناخته می شود:1- دانش بیکران2- استجابت دعا، آنچه از رویدادها پیش از وقوع آنها سخن بگوید، به صورت پیمانی است که توسط پدران خود از رسول اکرم (ص) به ارث برده است. ( اب‍ن ب‍اب‍وی‍ه، 1378ه.ق. ج 1، ص: 214).

اخلاق:
« هو شبیهی و شبیه موسی بن عمران (ع). ..یشبه رسول الله فی الخلق» « اخلاق حمیده او چون جدش رسول اکرم (ص) است.» (مجلسی،01403ه.ق.، ج 51، ص: 108و109)

زندگی اجتماعی:
معمر بن خلاد گوید: وقتی در محضر امام علی بن موسی الرضا(ع) از قائم (ع) سخن به میان آمد فرمود:
« و ما لباس القائم (ع) الا الغیظ، و ما طعامه الا الجشب» « لباس قائم (ع) چیزی جز پارچه خشن نیست و غذای او نیز تنها غذایی ساده و ناچیز است(مجلسی،01403ه.ق.، ج 52، ص: 354به نقل از الغیبه نعمانی).

مدیریت امور:
« مُضْطَلِعٌ بِالْامام (ع)ةِ عَالِمٌ بِالسِّیاسَةِ مَفْرُوضُ الطَّاعَة» « مهدی بر امر امامت توانا و قدرتمند و به نحوه اداره امور امت عالم و آگاه است(طب‍رس‍ی، 1403ه.ق.، ج 2، ص: 436)

سیمای جوانان و قدر ت جسمانی:
« علامته ان یکون شیخ السن، شاب المنظر، حتی ان الناظر لیحسبه ابن اربعین سنه او دونها. و ان من علامته ان لا یهرم بمرور الایام و اللیالی علیه حتی یاتی اجله» « از نشانه های او سیمای جوانی او در سن کهولت است که هر کس او را ببیند او را چهل ساله یا کمتر تصور می کند. و از نشانه های او اینست که گذشت زمان در او اثر نکند و تا فرا رسیدن اجلش آثار پیری در او ظاهر نشود.» (طب‍رس‍ی، 1390ه.ق. ص: 465 و مجلسی،01403ه.ق. ج 52، ص: 285)
ریان بن صلت گوید: به امام رضا (ع) گفتم آیا شما صاحب الامر هستید؟ فرمود:« أَنَا صَاحِبُ هَذَا الْأَمْرِ وَ لَکنِّی لَسْتُ بِالَّذِی أَمْلَؤُهَا عَدْلًا کمَا مُلِئَتْ جَوْراً وَ کیفَ أَکونُ ذَلِک عَلَی مَا تَرَی مِنْ ضَعْفِ بَدَنِی وَ إِنَّ الْقَائِمَ هُوَ الَّذِی إِذَا خَرَجَ کانَ فِی سِنِّ الشُّیوخِ وَ مَنْظَرِ الشُّبَّانِ قَوِیاً فِی بَدَنِهِ حَتَّی لَوْ مَدَّ یدَهُ إِلَی أَعْظَمِ شَجَرَةٍ عَلَی وَجْهِ الْأَرْضِ لَقَلَعَهَا وَ لَوْ صَاحَ بَینَ الْجِبَالِ لَتَدَکدَکتْ صُخُورُهَا» «من صاحب الامر هستم اما آن کسی که زمین را از عدل آکنده سازد همچنان که پر از جور شده باشد نیستم و چگونه او باشم در حالی که ضعف بدن مرا می بینی، و قائم کسی است که در سن شیوخ و منظر جوانان قیام کند و نیرومند باشد به غایتی که اگر دستش را به بزرگترین درخت روی زمین دراز کند آن را از جای برکند و اگر بین کوهها فریاد برآورد صخره های آن فرو پاشد.» (ابن بابویه،1395ه.ق.، ج 2، ص: 376؛ طب‍رس‍ی، 1390ه.ق.، ص: 434؛ مجلسی،01403ه.ق.، ج 52، ص: 322؛ اربلی، 1381ه.ق.، ج 2، ص: 524)
شباهت های امام مهدی (عج) با اولیاء و انبیا:
«بِأَبِی وَ أُمِّی سَمِی جَدِّی (ص) وَ شَبِیهِی وَ شَبِیهُ مُوسَی بْنِ عِمْرَانَ (ع) عَلَیهِ جُیوبُ النُّورِ یتَوَقَّدُ مِنْ شُعَاعِ ضِیاءِ الْقُدْسِ یحْزَنُ لِمَوْتِهِ أَهْلُ الْأَرْضِ وَ السَّمَاءِ کمْ مِنْ حَرَّی مُؤْمِنَةٍ وَ کمْ مِنْ مُؤْمِنٍ مُتَأَسِّفٍ حَرَّانَ حَزِینٍ عِنْدَ فِقْدَانِ الْمَاءِ الْمَعِینِ کأَنِّی بِهِمْ آیسٌ مَا کانُوا قَدْ نُودُوا نِدَاءً یسْمَعُ مَنْ بَعُدَ کمَا یسْمَعُ مَنْ قَرُبَ یکونُ رَحْمَةً عَلَی الْمُؤْمِنِینَ وَ عَذَاباً عَلَی الْکافِرِین.» «پدر و مادرم فدای او باد همنام جدم و شبیه من و شبیه موسی بن عمران است و بر او گریبان و طوقهای نور است که از شعاع نور قدس پرتو گرفته است، گویا آنان را در ناامیدترین حالشان می بینم که ندا می شوند به ندایی که از دور همانگونه شنیده می شود که از نزدیک: او رحمتی بر مومنان و عذابی بر کافران است.» ) ابن بابویه،1395ه.ق.، ج 2، ص: 371).

چهره نورانی:
« عَلَیهِ جُیوبُ النُّورِ یتَوَقَّدُ مِنْ شُعَاعِ ضِیاءِ الْقُدْسِ » « بر او پوششی است از نور که از پرتو قدس روشنایی می گیرد.»(همان جا).

گسترش دین حق و عدالت:
امام رضا (ع) در تفسیر آیه 83 آل عمران ” و له اسلم من فی سموات و الارض طوعا و کرهأ ” طبق روایت «ابوبکیر» فرمود: « أُنْزِلَتْ فِی الْقَائِمِ ع إِذَا خَرَجَ بِالْیهُودِ وَ النَّصَارَی وَ الصَّابِئِینَ وَ الزَّنَادِقَةِ وَ أَهْلِ الرِّدَّةِ وَ الْکفَّارِ فِی شَرْقِ الْأَرْضِ وَ غَرْبِهَا فَعَرَضَ عَلَیهِمُ الْإِسْلَامَ فَمَنْ أَسْلَمَ طَوْعاً أَمَرَهُ بِالصَّلَاةِ وَ الزَّکاةِ وَ مَا یؤْمَرُ بِهِ الْمُسْلِمُ وَ یجِبُ لِلَّهِ عَلَیهِ وَ مَنْ لَمْ یسْلِمْ ضَرَبَ عُنُقَهُ حَتَّی لَا یبْقَی فِی الْمَشَارِقِ وَ الْمَغَارِبِ أَحَدٌ إِلَّا وَحَّدَ اللَّهَ قُلْتُ لَهُ جُعِلْتُ فِدَاک إِنَّ الْخَلْقَ أَکثَرُ مِنْ ذَلِک فَقَالَ إِنَّ اللَّهَ إِذَا أَرَادَ أَمْراً قَلَّلَ الْکثِیرَ وَ کثَّرَ الْقَلِیل »
« در حق قائم (عج) نازل شده است. چون ظهور کند به کافران و مرتدان مشرق و مغرب اسلام را عرضه می کند، هر کس از روی علاقه بپذیرد او را به نماز و زکات و دیگر فرائض اسلام فرمان می دهد. و هر کس اسلام را نپذیرد گردنش را می زند، تا در مشرق و غرب جهان کسی باقی نباشد جز معتقدین به یکتائی خدا.

ابوبکیر گفت: تعداد مردمانی که یکتا پرست نیستند خیلی بیش از اینهاست!!. فرمود: چون خدا اراده کند، اکثریت را کاهش می دهد و اقلیت را افزایش می بخشد.» (مجلسی،01403ه.ق. ج 52، ص: 340)
از اباصلت نقل شده است که امام رضا (ع) در پاسخ به دعبل فرمود:« یا دِعْبِلُ الْامام (ع) بَعْدِی مُحَمَّدٌ ابْنِی وَ بَعْدَ مُحَمَّدٍ عَلِی وَ بَعْدَ عَلِی ابْنُهُ الْحَسَنُ وَ بَعْدَ الْحَسَنِ ابْنُهُ الْحُجَّةُ الْقَائِمُ الْمُنْتَظَرُ الْمُطَاعُ فِی ظُهُورِهِ لَوْ لَمْ یبْقَ مِنَ الدُّنْیا إِلَّا یوْمٌ وَاحِدٌ لَطَوَّلَ اللَّهُ ذَلِک الْیوْمَ حَتَّی یخْرُجَ فَیمْلَأَهَا عَدْلًا کمَا مُلِئَتْ جَوْرا ».
ای دعبل امام بعد از من محمد پسرم و بعد از محمد، علی و بعد از علی، پسرش حسن و بعد از حسن، پسرش حجت قائم(ع) است که ظهورش منتظر و مورد اطاعت است حتی اگر از دنیا باقی نمانده باشد مگر یک روز خداوند آن روز را آنقدر طول خواهد داد تا او قیام کند و آن(زمین) را از عدل پرکند همانطور که از ظلم پرشده بود. (طب‍رس‍ی، 1390ه.ق. ص: 331)

امام رضا(ع) به نقل از حضرت علی(ع) می فرماید: پیغمبر (ص) فرمود: نگذرد دنیا تا آنکه مردی از فرزندان حسین (ع) قائم شود به امر امت من و پر کند دنیا را از عدل بعد از آنکه پر شده باشد از ظلم و جور( اب‍ن ب‍اب‍وی‍ه، 1378ه.ق.، باب 30، ص302).
امام علی بن موسی الرضا(ع) در پاسخ به ریان بن صلت می فرماید: « ذاک الرابع من ولدی،…..ثم یظهره فیملا الارض قسطا و عدلا کما ملئت جورا و ظلما» «او چهارمین از فرزندان من است،… سپس او را ظاهر کند و به واسطه او زمین را از عدل و داد آکنده سازد همچنان که پر از ظلم و ستم شده باشد.»(ابن بابویه،1386،ج2،باب35،ص69).
امام رضا(ع) به نقل از پیامبر اکرم (ص) می فرماید: « قیامت قیام نکند تا آنکه قائم از ما بحق قیام کند و این هنگامی باشد، حقتعالی او را اذن دهد. هر کس او را متابعت کند نجات یابد و هر کس از او تخلف کند خدا او را هلاک کند. ای بندگان خدا بروید نزد او گر چه از روی برف باشد زیرا که اوست خلیفه خدا و جانشین من.» ( اب‍ن ب‍اب‍وی‍ه، 1378ه.ق.، جلد 2، ص297و296). (تبیان).